Ο Αναστάσιος Μιχαήλ για τις απαρχές της Τουρκοκρατίας

Καὶ βεβαίως ἡ Ἑλλάδα δὲν μπορεῖ νὰ ὑποστηριχθεῖ πὼς ἐκβαρβαρώθηκε μετὰ τὴν φυγὴ τόσων σοφῶν στὴν Εὐρώπη, ἐπειδὴ ὑπῆρξαν πολλοὶ ἐξίσου σοφοὶ ποὺ γιὰ διαφόρους λόγους παρέμειναν καὶ ὑπέμειναν τὴν Τουρκοκρατία. Τέτοιοι ὑπῆρξαν γιὰ παράδειγμα

οἱ Λαόνικος Χαλκοκονδύλης (c.1420-1490), Μιχαὴλ Δούκας (c.1400-1470) καὶ Γεώργιος Φραντζῆς (1401-1480), τρεῖς δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς γνωστοὺς ἱστορικοὺς τῆς Ἁλώσεως[1]. Ὅμοιας παιδείας μέτοχος ὑπῆρξε καὶ ὀ πρῶτος μετὰ τὴν Ἅλωση πατριάρχης, ὁ Γεννάδιος Σχολάριος (c.1400-1472)[2], ὁ ὁποῖος λίγο ἔλειψε μὲ τὴν κατήχησή του πρὸς τὸν φοβερὸ Μωάμεθ Β΄, νὰ τὸν κάνει χριστιανό. Ἀλλὰ τουλάχιστον πέτυχε νὰ τὸν πείσει νὰ γίνει διαλλακτικὸς ἀπέναντι στοὺς χριστιανοὺς καὶ τὴν ὀρθόδοξη ἐκκλησία.  

---

[1] Βλ. Νικόλαος Τωμαδάκης, Περὶ Ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως (1453), Θεσσαλονίκη 1993².

[2] Βλ. π. Θ. Ζήσης, Γεννάδιος Β΄ Σχολάριος. Βίος, Συγγράμματα, Διδασκαλία, Θεσσαλονίκη 1980.