Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύς λόγος για την συνείδηση των Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία. Έχουν υποστηριχθεί εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις από ειδικούς και μη, οι οποίες εκτείνονται από την πλήρη κατάφαση της ιστορικής και πολιτισμικής συνέχειας των Ελλήνων ως την υιοθέτηση της νεοθωμανικής προπαγάνδας περί οθωμανικής συνείδησης των ελληνόφωνων πληθυσμών. Σε αυτό το ιστολόγιο θα προσεγγίσουμε το ζήτημα
όσο πιο αντικειμενικά γίνεται και πάντοτε στηριγμένοι όχι στην μία ή την άλλη ιδεολογική πεποίθηση, αλλά στις ιστορικές πηγές της περιόδου 1453-1821. Ανάμεσα σε αυτές, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Λόγος περί Ελληνισμού του Αναστασίου Μιχαήλ, για τον οποίο έχουμε ετοιμάσει το σχετικό e-book, το οποίο θα ανέβει σε λίγες μέρες. Πρόκειται για ένα κείμενο, το οποίο ο Μιχαήλ απηύθυνε στην Ακαδημία του Βερολίνου και με το οποίο προσπαθούσε να εξηγήσει στα μέλη της το ποιος ήταν. Μέσα από την προσπάθειά του αυτή αναγκάστηκε να μιλήσει για τον Ελληνισμό των χρόνων του και να καταπολεμήσει παράλληλα την κυρίαρχη τότε μορφή ανθελληνισμού, που συνίστατο στην μομφή ότι δεν υπήρχαν Έλληνες πλέον, καθώς η γλώσσα που μιλούσαν οι Έλληνες της εποχής δεν ήταν τάχα ελληνικά. Ο Μιχαήλ με ατράνταχτα γλωσσολογικά επιχειρήματα και παραδείγματα παρμένα από πολλές άλλες γλώσσες αποδεικνύει πως και οι Έλληνες της εποχής του αισθάνονται και είναι Έλληνες, αλλά και η ελληνική των χρόνων του αποτελεί φυσική εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής.
όσο πιο αντικειμενικά γίνεται και πάντοτε στηριγμένοι όχι στην μία ή την άλλη ιδεολογική πεποίθηση, αλλά στις ιστορικές πηγές της περιόδου 1453-1821. Ανάμεσα σε αυτές, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Λόγος περί Ελληνισμού του Αναστασίου Μιχαήλ, για τον οποίο έχουμε ετοιμάσει το σχετικό e-book, το οποίο θα ανέβει σε λίγες μέρες. Πρόκειται για ένα κείμενο, το οποίο ο Μιχαήλ απηύθυνε στην Ακαδημία του Βερολίνου και με το οποίο προσπαθούσε να εξηγήσει στα μέλη της το ποιος ήταν. Μέσα από την προσπάθειά του αυτή αναγκάστηκε να μιλήσει για τον Ελληνισμό των χρόνων του και να καταπολεμήσει παράλληλα την κυρίαρχη τότε μορφή ανθελληνισμού, που συνίστατο στην μομφή ότι δεν υπήρχαν Έλληνες πλέον, καθώς η γλώσσα που μιλούσαν οι Έλληνες της εποχής δεν ήταν τάχα ελληνικά. Ο Μιχαήλ με ατράνταχτα γλωσσολογικά επιχειρήματα και παραδείγματα παρμένα από πολλές άλλες γλώσσες αποδεικνύει πως και οι Έλληνες της εποχής του αισθάνονται και είναι Έλληνες, αλλά και η ελληνική των χρόνων του αποτελεί φυσική εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής.
Το κείμενο βεβαίως αυτό είναι μοναδικό για δύο λόγους: πρώτον επειδή απευθύνεται σε έναν από τους πλέον έγκυρους επιστημονικούς θεσμούς παγκοσμίως και δεύτερον επειδή έχει σωθεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Η αναφορά του όμως στην ταυτότητα των Ελλήνων της εποχής του και στο ότι θεωρούσαν τους αρχαίους και μεσαιωνικούς Έλληνες προγόνους τους σίγουρα δεν αποτελεί μία πρωτοτυπία του. Τα κείμενα της Τουρκοκρατίας βοούν για την σχέση με την αρχαιότητα και τον μεσαιωνικό Ελληνισμό. Όμως, όπως συμβαίνει και σήμερα, δεν είναι πολλά τα κείμενα με ρητές αναφορές σε αυτήν την σχέση, καθώς κανείς δεν αναφέρει ό,τι θεωρεί αυτονόητο. Για παράδειγμα, και σήμερα κανένας Έλληνας δεν αναφέρεται στην σχέση του με τους αρχαίους, επειδή την θεωρεί αυτονόητη. Το ίδιο και στην Τουρκοκρατία, σε κείμενα συνταγμένα για ελληνικό κοινό η μνεία της συνέχειας δεν δηλώνεται συχνά, επειδή θεωρείται αυτονόητη. Όταν, όμως, έχουμε κείμενα, όπως αυτό του Μιχαήλ, που απευθύνονται σε ξένους, που δεν γνωρίζουν, τότε ξεκάθαρα διατυπώνεται η εθνική συνείδηση των Ελλήνων της εποχής.
Αντίθετα, λοιπόν, με τις πηγές πολλοί σήμερα και για διάφορους λόγους προσπαθούν να μας πείσουν ότι την συνείδηση της σχέσης με την αρχαιότητα της δημιούργησε στους Νεοέλληνες ο Κων. Παπαρρηγόπουλος. Η μαρτυρία του Μιχαήλ, 150 χρόνια πριν από τον εθνικό μας ιστορικό, για την σαφή συνείδηση ελληνικότητας και ορθοδοξίας των Ελλήνων της Τουρκοκρατίας οριστικά και αναπόδραστα οδηγεί στην εγκατάλειψη των σχετικών αστήρικτων στις πηγές απόψεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου