Θεωρεῖ
ὅτι ὅσοι βλαχόφωνοι σὰν τὸν Καντεμὶρ ἔλαβαν ἑλληνικὴ παιδεία, τυπικὰ μόνο
μποροῦν νὰ ὀνομάζονται Βλάχοι (Ρουμάνοι), ἀλλὰ στὴν οὐσία ἔχουν πλήρως ἐξελληνιστεῖ. Καὶ
αὐτὸ ὀφείλεται σὲ μεγάλο βαθμὸ στὴν κοινὴ ὀρθόδοξη πίστη.
Τὰ ἴδια συμβαίνουν μὲ τοὺς Ἀρβανίτες καὶ τοὺς Βούλγαρους, οἱ ὁποῖοι
χρησιμοποιοῦν στὶς περισσότερες ἐκκλησίες τους τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα στὶς
ἀκολουθίες καὶ τῶν ὁποίων οἱ ἐπίσκοποι εἶναι εἴτε Ἕλληνες, εἴτε ἐξελληνισμένοι,
ὅπως συμβαίνει καὶ μὲ τοὺς δασκάλους τους[1].
Καὶ αὐτὰ τὰ ἔθνη, ἀλλὰ καὶ ὅσα βρίσκονται ἀκόμη βορειότερα καὶ εἶναι ὀρθόδοξα,ἔχουν ἔφεση στὴν παιδεία καὶ κάποιοι ἐκπρόσωποί τους διαπρέπουν ὡς λόγιοι.
Οἱ Βούλγαροι ἔχουν δικό τους ἀλφάβητο, τὸ ὁποῖο ἔχει ὡς βάση τὸ ρωσικό. Οἱ Ἀλβανοί, ὅμως, ἀρκοῦνται στὴν ἑλληνικὴ παιδεία καὶ γλώσσα καὶ δὲν καλλιεργοῦν τὴν δική τους. Τονίζει πὼς ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα ἔχει βέβαια ὄχι μόνο δώσει αλλὰ καὶ λάβει στοιχεῖα τῆς ἀλβανικῆς, ἐνῶ ἄλλες γλῶσσες ἔχουν ἐπιδράσει χειρότερα πάνω της. Κάτι τέτοιο ὅμως δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἀποφευχθεῖ, καθὼς ὅσοι λαοὶ συνοίκησαν καὶ συνοικοῦν μὲ τοὺς Ἕλληνες ποτίζονται ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ σοφία καὶ τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα.
[1] «Εἰ δέ τινες τὴν τοῦ ἔθνους τούτου πλησιεστέραν τῇ Ἑλλάδι τὴν οἴκησιν ἔλαχον, ἀλλὰ καὶ οἱ φιλόκαλοι οὗτοι, πλὴν τῶν σφῶν ἐθνικῆς (ἣν οὐδὲ πάνυ τι νῦν ἡδέως ἀκούουσι) προσηγορίας, τ’ ἄλλα παρὰ μικρὸν εἰς τῶν Ἑλλήνων μεταβέβληνται τρόπον. Οἷς καὶ ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ συστρατεύονται σημείῳ. Ὡσαύτως καὶ τῶν περιοίκων Ἀλβανῶν ὅσοι εὐσεβόφρονες, καὶ Βουλγάρων τὸ εὐσεβὲς καὶ στεῤῥόπιστον ἔθνος. Δι’ Ἑλληνικῆς γὰρ καὶ τούτοις γλώσσης τὰ πλεῖστα τῶν ἱερῶν ὑπανοίγεται τεμένη. Διὰ ταύτης τὰς ἀπύρους καὶ ἀκάπνους θυσίας τῷ θεῷ ἀναπέμπουσιν. Ὑφ’ Ἑλλήνων, ἢ γοῦν ὁπωσοῦν Ἑλληνίζειν εἰδότων τὰ κατ’ αὐτοὺς ἱερὰ διευθετεῖται. Ὑπὸ τοιούτων ἡ τούτων νεολαία παιδεύεται». Μιχαήλ, Λόγος, LIΙΙ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου